De standaard maximumsnelheid in de bebouwde kom moet omlaag naar 30 km/uur. Dat was het voorstel van GroenLinks en SGP dat eind oktober werd aangenomen in de Tweede Kamer. Ook in veel buitenlandse steden is of wordt gewerkt aan de invoering van deze verandering. In februari 2020 hebben vertegenwoordigers van 140 landen waaronder ook de Europese Commissie voor Transport in “The Stockholm Declaration” getekend voor het instellen van een maximumsnelheid van 30 km per uur in alle bebouwde gebieden.
Wat betekent deze verandering precies en wat vindt Veilig Verkeer Nederland hier van?
Wat houdt het voorstel in?
Op dit moment zit het zo: in de bebouwde kom geldt een maximumsnelheid van 50 km/uur, tenzij dat anders aangegeven is. In het voorstel dat GroenLinks en SGP in de Tweede Kamer brachten, pleiten zij voor een standaard van 30 kilometer per uur, met de mogelijkheid daarvan af te wijken als het veilig kan en daarvoor samen met de SWOV (Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid) en de gemeenten een plan op te stellen.
Het klinkt als een kleine verandering, omdat veel straten en wijken binnen de bebouwde kom al zijn aangemerkt als 30 km/gebied. Toch is er wel degelijk iets anders, legt verkeerskundige Freek Smit van Veilig Verkeer Nederland uit: “Het gaat er hier om wat de norm is. Waar ga je van uit? Het voorstel gaat uit van een norm die veiliger is voor kwetsbare weggebruikers. De automobilist is op die wegen ‘te gast’. Dat is een heel andere invalshoek dan een norm die vooral snelheid en doorstroming bevordert”.
Wat vindt Veilig Verkeer Nederland?
Veilig Verkeer Nederland is zeker voorstander om 30 km/uur als standaard in de bebouwde kom in te voeren en vindt dat dit zo snel mogelijk geïmplementeerd moet worden. Simpelweg omdat dit aantoonbaar kan zorgen voor veel minder verkeersslachtoffers.
Uit onderzoek van de SWOV (SWOV (2018). 30km/uur-gebieden. SWOV-factsheet, mei 2018. SWOV, Den Haag) blijkt dat een lagere snelheid een positief effect heeft op de verkeersveiligheid. Ook zijn er veel publicaties waarin verkeerskundigen, adviesbureaus en andere maatschappelijke organisaties pleiten voor de invoering van deze maatregel om de verkeersveiligheid te bevorderen en het aantal verkeersslachtoffers te verminderen.
Veel meldingen over 30 km-gebieden
Een analyse van de meldingen in het VVN Participatiepunt laat zien hoe bewoners dit ervaren. Juist in 30 km-gebieden wordt snelheid vaak ervaren als verkeersprobleem. Klachten over een te hoge snelheid staan daarbij met stip op 1. Ruim 8.000 meldingen over de periode van 2015 tot en met 2019 gingen over 30 kilometer per uur straten en/of zones. Dit is ruim 40% van alle binnengekomen meldingen in die periode.
Het verlagen van de snelheidslimiet is het meest effectief als er ook aanpassingen worden gedaan in de inrichting van de weg (infrastructuur) en aan voertuigen in de vorm van snelheidsbegrenzers. Juist door het onjuist of slecht aanbrengen van die infrastructurele aanpassingen zijn er veel klachten en negatieve ervaringen die worden toegeschreven aan wegbeheerders (bijvoorbeeld de gemeente) die niet aan de richtlijnen kunnen of willen voldoen. Daarnaast is er ook een constante roep om handhaving op de wegen in 30 km/uur-gebieden, waaraan (om diverse redenen) niet of nauwelijks gehoor kan worden gegeven.
Freek Smit: “Een verlaging van de maximumsnelheid is natuurlijk veiliger. Maar we moeten ons wel realiseren dat het niet altijd mogelijk is om dit gepaard te laten gaan met alleen aanpassingen in de infrastructuur. Daarom moeten wegbeheerders, handhavers, kennisinstituten en maatschappelijke organisaties samen zoeken naar andere manieren om die noodzakelijke lagere snelheidslimiet geloofwaardig en naleefbaar te maken”.
Lokale overheden ondersteunen
Veilig Verkeer Nederland is er van overtuigd dat het invoeren van 30 km/uur als norm binnen de bebouwde kom de verkeersveiligheid ten goede komt. Wel is de invoering daarvan makkelijker gezegd dan gedaan. Het is essentieel dat de 30 km/uur-gebieden herkenbaar ingericht zijn. Ook zal de verkeershandhaving in 30 km/uur-gebieden stevig ter hand moeten worden genomen, met de aantekening dat dit na verloop van tijd (gewenning) ook weer kan worden afgebouwd. Veilig Verkeer Nederland is uiteraard bereid om lokale overheden te ondersteunen en mee te denken hoe zij aan deze verandering invulling kunnen geven.
Vanuit Veilig Verkeer Nederland is de groep van (vrijwillige) Verkeerskundig Consulenten betrokken geweest bij het opstellen en uitdragen van het standpunt van Veilig Verkeer Nederland op dit onderwerp. Zij hebben daarvoor een “standpuntnotitie” opgesteld. Vanuit hun verkeerskundige expertise en hun ervaring met het adviseren aan bewoners die zich zorgen maken over de verkeersveiligheid in hun woonomgeving en aan wegbeheerders, zullen zij ook deze ontwikkelingen blijven volgen en hier hun bijdrage aan leveren.
Veelbelovende eerste ervaringen
Vele onderzoekers, verkeerskundigen, deskundigen en vertegenwoordigers van diverse maatschappelijke organisaties ondersteunen het voorstel om over te gaan naar een standaard van 30 km/uur in de bebouwde kom. Nederlandse gemeenten als Nijmegen, Zaanstad, Amsterdam, Apeldoorn, Nijemirdum, Tiel, Staphorst, Enschede en zeer recent nog Amersfoort en Rotterdam spreken zich bestuurlijk uit om met deze maatregel aan de slag te gaan of voeren het al projectmatig in.
Ook internationaal doet deze aanpak opgang o.a. in Graz (al ingevoerd in 1992), Brussel, Gent, Londen, Oslo, Helsinki, een aantal steden in Frankrijk en nu al 19 steden in Spanje. Als stimulans spreekt hier zeker het gegeven mee dat in de steden Oslo en Helsinki in 2019 geen dodelijke fietsers en voetgangers in het verkeer waren te betreuren. En dat zijn veelbelovende vooruitzichten voor de toekomst.